Pojęcie ryzyka wpisane jest w charakter każdej działalności o charakterze komercyjnym. Nie inaczej jest w przypadku banków oraz firm pożyczkowych: w ich funkcjonowanie ściśle wpisane jest ryzyko kredytowe związane z przyznaniem każdego kredytu. Czym jednak jest samo ryzyko kredytowe? I jakie są rodzaje tego rodzaju ryzyka?
Ryzyko kredytowe – czym jest?
Ryzyko kredytowe jest pojęciem szerokim i posiadającym zastosowanie w przynajmniej kilku różnych kontekstach. W ujęciu ogólnym, za ryzyko kredytowe należy uznać ryzyko finansowe związane z działalnością instytucji w zakresie udzielanych przez nie kredytów oraz pożyczek.
Z czym związane jest ryzyko kredytowe?
Podejmując decyzję o przyznaniu kredytu, bank – w swoim interesie – będzie oceniał ryzyko udzielenia kredytu potencjalnemu kredytobiorcy. W tym kontekście ocenianie jest, jak duże będzie prawdopodobieństwo dokonywania regularnych spłat zobowiązania przez kredytobiorcę. Jeżeli bank uzna, że odzyskanie wierzytelności może napotykać przeszkody – kredyt nie zostanie udzielony.
Jednak samo pojęcie ryzyka kredytowego ma szerszy zakres i może dotyczyć różnych perspektyw. Rozróżniamy przede wszystkim dwa rodzaje ryzyka:
- Ryzyko aktywne (czynne) – to ryzyko związane z opóźnieniami w spłacie zobowiązań przez kredytobiorców. Pojęcie to dotyczy wszystkich części składowych kredytu, takich jak odsetki, marża, czy też prowizje.
- Ryzyko pasywne – związane jest bezpośrednio z ogólną płynnością finansową instytucji pożyczkowej. Ryzyko to uwzględnia np. sytuację, w której właściciele depozytów bankowych masowo wycofywaliby swoje środki (chociażby w dobie kryzysu gospodarczego), co doprowadziłoby do zaburzenia płynności finansowej banku i uniemożliwiłoby mu dalsze udzielanie kredytów.
W jaki sposób bank ocenia ryzyko?
Bank, przed przyznaniem kredytu, oceni zdolność kredytową wnioskodawcy – a tym samym oceni ryzyko kredytowe, z jakim wiąże się przyznanie mu pożyczki. Na wiarygodność danego podmiotu wpływa bardzo wiele złożonych czynników: znaczenie ma nawet to, czy wnioskodawcą jest osoba fizyczna, przedsiębiorstwo posiadające osobowość prawną, czy też jest nim jednostka sektora publicznego.
Jakie elementy mają wpływ na wiarygodność klienta? Przedstawiamy najważniejsze z nich:
- Dochody – zdolność kredytowa oceniana jest przede wszystkim ze względu na dochody wnioskodawcy. Oczywiście znaczenie ma też relacja wysokości dochodów do wysokości wnioskowanego kredytu.
- Ciągłość dochodów – istotna jest także ciągłość otrzymywania dochodów. O takiej ciągłości (bądź jej braku) może świadczyć np. rodzaj umowy, na podstawie której zatrudniony jest wnioskodawca (umowa o dzieło, czy może umowa o pracę), czy też regularność osiąganych przez niego dochodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
- Wiek wnioskodawcy – osoby w starszym wieku będą mniej wiarygodne kredytowo dla banku.
- Historia kredytowa – za odmową udzielenia kredytu będzie przemawiała np. negatywna historia kredytowa klienta, odzwierciedlona chociażby w Biurze Informacji Gospodarczej czy w Biurze Informacji Kredytowej.
- Aktualne zobowiązania – istotna jest również ilość i wysokość aktualnych zobowiązań wnioskodawcy. Zbyt duża liczba kredytów i pożyczek może w negatywnym świetle postawić potencjalnego kredytobiorcę.
- Rodzaj kredytu – dla banku duże znaczenie w ocenie ryzyka będzie miał cel przyznania kredytu. Dla przykładu, potencjalnie ryzykowny może być np. kredyt inwestycyjny, bowiem jego spłata będzie ściśle uzależniona od sukcesu inwestycji, na którą zostałby przeznaczony.
Zabezpieczenie ryzyka
Bank może zmniejszyć ryzyko kredytowe poprzez obwarowanie kredytu dodatkowymi formami zabezpieczenia. Warunkiem przyznania kredytu osobie, której wiarygodność kredytowa będzie niższa, może być ustanowienie poręczyciela, ustanowienie zastawu, czy też zobowiązanie wnioskodawcy do wykupienia dodatkowego ubezpieczenia.
Ochrona nie tylko banku!
Należy pamiętać, że badanie zdolności kredytowej i ocena ryzyka chroni nie tylko bank, ale też potencjalnego klienta, który może nie zdawać sobie sprawy ze swojej niezdolności do spłacania zobowiązania. Dzięki Intratka możliwe jest otrzymanie kredytu, który będzie dobrze dopasowany do realnych możliwości kredytobiorcy.
Ryzyko kredytowe – dla zabezpieczenia interesów obu stron
Ocena ryzyka kredytowego jest istotnym elementem procedury kredytowej, która zabezpieczy instytucję przed przyznaniem kredytu podmiotowi niebędącemu w stanie spłacić swoich zobowiązań. Jednocześnie ocena ta jest również sygnałem dla potencjalnego kredytobiorcy, że z neutralnego punktu widzenia jego aktualna sytuacja finansowa nie wydaje się wystarczająca stabilna.
